ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΤΗΤΑ

ΠΑΡΑΜΥΘΙ ΧΩΡΙΣ ΣΥΝΟΡΑ - ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΤΗΤΑ

Πρόκειται για ένα δικό μου, πολύ όμορφο εκπαιδευτικό, διαθεματικό , καινοτόμο σενάριο διδασκαλίας που απευθύνεται σε παιδιά Α' και Β' Δημοτικού και έχω εφαρμόσει πολλές φορές σε σχολική τάξη. Ακολουθούν όλες οι αναλυτικές πληροφορίες παρακάτω.

ΒΑΣΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Γενική περιγραφή περιεχομένου:

Το παραμύθι χωρίς σύνορα είναι : Πρωτότυπο υλικό πρωτογενούς πρόληψης (Αθήνα 2010) από το Κέντρο Πρόληψης και Αγωγής Υγείας «Αθηνά-Υγεία» που ιδρύθηκε το 1998 ως αστική, μη κερδοσκοπική εταιρία που χρηματοδοτείται και εποπτεύεται από το Δήμο Αθηναίων και τον ΟΚΑΝΑ https://www.openbook.gr/paramythi-xwris-synora/
Συγγραφείς: Ψυχολόγοι, Κοινωνιολόγοι, Εκπαιδευτικοί, στελέχη πρόληψης με μακρόχρονη εμπειρία στο σχεδιασμό και την εφαρμογή προγραμμάτων στη σχολική κοινότητα
Απευθύνεται σε παιδιά προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας
Λειτουργικό και εύχρηστο εργαλείο για τις απαιτήσεις της σύγχρονης, πολυπολιτισμικής και πολυδιάστατης ελληνικής σχολικής πραγματικότητας.

Υπόθεση

Είναι μια ιστορία έξι ζώων που ζουν μέσα σε ένα δάσος (κάστορας, τρυποκάρυδος, λύκαινα, φίδι, αρκούδα, αλεπού) που λόγω πυρκαγιάς αναγκάζονται να εγκαταλείψουν την πατρίδα τους . Μετά από ένα περιπετειώδες ταξίδι, ναυαγούν σε ένα άγνωστο νησί με τρεις κατοίκους ( μαϊμού, λιοντάρι, ελέφαντας) . Πρόκειται για μια ιστορία 6 ηρώων που καλούνται να προσαρμοστούν σε νέες συνθήκες ζωής και να επιβιώσουν με την συνεργασία, την αποδοχή και την αλληλοβοήθεια . Εκτυλίσσεται σε 12 ενότητες που αποτελούν μια συνέχεια. Κάθε μία πραγματεύεται διαφορετικά θέματα που διατηρούν μια σειρά και αλληλουχία.

Σκοπός

Το παραμύθι είναι μια μέθοδος θεραπείας , ένα εργαλείο γνώσης και προσωπικής εξέλιξης, μια τεχνική επίλυσης προβλημάτων. Είναι πηγή γνώσης και βοηθά στην ανάπτυξη της γλωσσικής δεξιότητας. Ουσιαστικά το παραμύθι επιτρέπει στον αναγνώστη να ταυτιστεί με ΄΄αρχέτυπες΄΄ καταστάσεις και εμπειρίες, όπως η σύγκρουση καλού και κακού, η διαφορά μεταξύ θάρρους κι δειλίας και η χρησιμοποίησης εξυπνάδας σαν όπλο ενάντια στη δύναμη. Αυτή η ταύτιση και η συμμετοχή βοηθούν στην εξαφάνιση αισθημάτων απομόνωσης και μοναξιάς, στα οποία οι άνθρωποι είναι τόσο ευάλωτοι, κάνοντας τους να αισθάνονται μέρη ενός μεγάλου συνόλου. Το ευτυχισμένο τέλος στην ιστορία δίνει στον αναγνώστη το ευχάριστο συναίσθημα ότι αυτό το σύνολο είναι ευτυχισμένο .Μέσα από το συμβολισμό και τους μηχανισμούς ταύτισης και προβολής δίνεται η δυνατότητα στα παιδιά για να κατανοήσουν τον χαρακτήρα τους , να διαπραγματευτούν θέματα της καθημερινότητας τους. Παράλληλα η ταύτισή μας με τους ήρωες μας επιτρέπει να αναγνωρίσουμε, να μάθουμε και να δοκιμάσουμε τρόπους επίλυσης αυτών των εσωτερικών συγκρούσεων και εκεί ακριβώς βρίσκεται η μεγάλης σημασίας εκπαιδευτική και διδακτική αξία του παραμυθιού.

Θέματα που διαπραγματεύεται:

Αποδοχή και ενσωμάτωση της διαφορετικότητας
Συνεργασία, ομαδικότητα, υπευθυνότητα
Επικοινωνία
Ηγεσία, ιεραρχία
Διαχείριση κρίσεων
Επίλυση συγκρούσεων
Συναισθήματα
Λήψη αποφάσεων

Ατομική και κοινωνική ευθύνη

Διδακτικοί Στόχοι:

-Ανάπτυξη σεβασμού, αποδοχής διαφορετικών πολιτισμών
-Ανάπτυξη ατομικών πρωτοβουλιών αλλά και συνεργατικών συμπεριφορών.
-Ενσυναίσθηση μέσω Βιωματικής - Ομαδοσυνεργατικής μάθησης
-Προετοιμασία των μαθητών να γίνουν υπεύθυνοι, δημοκρατικοί πολίτες σεβόμενοι το διαφορετικό."
-Εφαρμογή αποκτούμενων γνώσεων για επίλυση προβλημάτων καθημερινής ζωής
Λέξεις κλειδιά που χαρακτηρίζουν τη θεματική του σεναρίου: διαφορετικότητα ,ενσυναίσθηση , αυτοεκτίμηση , πίστη, αγάπη, συνεργασία, ομαδικότητα

Υλικοτεχνική υποδομή:

Ηλεκτρονικός Υπολογιστής, Projector, Ηχεία, Λογισμικά, Υλικά Εικαστικών

Τυπικός χρόνος αλληλεπίδρασης με το εκπαιδευτικό σενάριο σε διδακτικές ώρες για δουλειά
εντός του σχολείου:
3 ώρες έως 3 μήνες

Πνευματικά δικαιώματα ή άλλοι αντίστοιχοι περιορισμοί:

Το διδακτικό εγχειρίδιο " Παραμύθι χωρίς σύνορα " χρησιμοποιήθηκε προσωπικά για εισήγηση σε Επιμόρφωση της 1ης και 2ης Περιφέρειας Π.Ε Καβάλας με σχετική άδεια https://slideplayer.gr/slide/2274175/ . Για το διδακτικό σενάριο χρησιμοποιήθηκαν κυρίως προσωπικές φωτογραφίες εργασίας. Επίσης, για οποιοδήποτε παιδαγωγικό υλικό το οποίο αναφέρεται στις δράσεις, γίνεται παντού αναφορά στην πηγή, η οποία διαθέτει τα πνευματικά δικαιώματα. Το βίντεο από το youtube τα οποία φιλοξενούνται στο διδακτικό σενάριο είναι από το κανάλι Μelody classical - Camille Saint-Saëns ♯ The Carnival of the Animals (complete) Seattle Youth Symphony και Fantasia 2000 -UMG - Walt Disney

Εκτιμώμενο Επίπεδο Δυσκολίας:
Εύκολο

Τύπος διαδραστικότητας :
Ενεργός μάθηση

Επίπεδο διαδραστικότητας :
Υψηλό

Προτεινόμενη ηλικιακή ομάδα του τελικού χρήστη:
6-9

Εκπαιδευτική βαθμίδα που απευθύνεται το σενάριο:
Α' - Β' Δημοτικού

Γνωστικό αντικείμενο:
Διαθεματική Ομάδα

Θεματική ταξινομία:
Διαθεματική Ομάδα

Πρόγραμμα Αγωγής Υγείας -> Ψυχική Υγεία- Διαπροσωπικές σχέσεις -> Διαπροσωπικές σχέσεις

Εκπαιδευτικό πρόβλημα:

Το σενάριο αυτό αφορά ως παρέμβαση την κατανόηση της διαφορετικότητας. Το σημερινό ελληνικό σχολείο είναι ένα σχολείο πολυπολιτισμικό. Ως εκπαιδευτικοί έχουμε χρέος να καλλιεργήσουμε το πνεύμα, την κριτική σκέψη, την ανεκτικότητα, το σεβασμό στη διαφορετικότητα. Κύριος στόχος είναι η εμβάθυνση σε έννοιες όπως η πίστη, η διαφορετικότητα, η αγάπη. Μέσω των ποικίλων δραστηριοτήτων, οι μαθητές και οι μαθήτριες αναμένεται να αναπτύξουν συναισθηματική νοημοσύνη , να διαμορφώσουν θετική στάση έναντι της διαφορετικότητας, , να κατανοήσουν κατανοήσουν ότι η διαφορετικότητα είναι το πως μπορούμε να αποδεχτούμε οτιδήποτε δεν είναι όμοιο με εμάς, είτε λόγω χαρακτηριστικών, είτε λόγω καταστάσεων, είτε λόγω συμπεριφορών.

Η παρέμβαση σχεδιάστηκε για παιδιά της Α’ Τάξης Δημοτικού, προβλέπει τη διάθεση 3 διδακτικών ωρών ή ακόμα και 3 μηνών εναλλακτικά και έχει διαμορφωθεί για αξιοποίηση Διαθεματικά στο μάθημα της Ευέλικτης Ζώνης, ως βραχύ αλλά και ως μακρύ σχέδιο εργασίας με θέμα τη Διαφορετικότητα ( Αγωγή Υγείας). Το σενάριο προτείνεται να υλοποιηθεί κατά τη διάρκεια του Γ' τριμήνου του σχολικού έτους. Η εφαρμογή της εξάλλου είναι και στα πλαίσια της Πανελλήνιας Ημέρας της Διαφορετικότητας (21 Μαΐου ).

Θεωρητικό - Μεθοδολογικό πλαίσιο

Το «Παραμύθι χωρίς σύνορα» είναι ένα εγχειρίδιο πρωτογενούς πρόληψης για παιδιά προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας. Πρόκειται για μια ιστορία 6 ηρώων που καλούνται να προσαρμοστούν σε νέες συνθήκες ζωής και να επιβιώσουν με την συνεργασία, την αποδοχή και την αλληλοβοήθεια .Έτσι δίνεται η δυνατότητα στα παιδιά για να κατανοήσουν τον χαρακτήρα τους , να διαπραγματευτούν θέματα της καθημερινότητας τους με σκοπό να προσεγγίσουν ζητήματα όπως η διαφορετικότητα ,η συνεργασία, η συλλογικότητα ,η επίλυση συγκρούσεων, η ατομική και κοινωνική ευθύνη, αναπτύσσοντας με τρόπο δημιουργικό και βιωματικό τη φαντασία τους. Μεθοδολογικά, η παρέμβαση έχει βασικά χαρακτηριστικά, τα οποία της προσδίδουν καινοτόμο χαρακτήρα .Ενσωματώνει τις αρχές της διαφοροποιημένης παιδαγωγικής, επιδιώκοντας να ανταποκριθεί στη μαθησιακή ετοιμότητα, στα ενδιαφέροντα, στο στυλ μάθησης και στις κλίσεις κάθε μαθητή και μαθήτριας, ώστε όλα τα παιδιά να επωφεληθούν από τη μαθησιακή διαδικασία (Δημητριάδου, 2014). Η οργανωτική διάσταση εμπεριέχει τη διαφοροποίηση του χώρου, της οργάνωσης της τάξης, των εναλλακτικών μεθόδων, του ρυθμού μαθήματος, του αριθμού ασκήσεων, της έκτασης υλικών και ύλης, του αριθμού μέσων, του αριθμού δραστηριοτήτων και των εναλλακτικών τρόπων αξιολόγησης (Κουτσελίνη 2008).

Η συγκεκριμένη προσέγγιση συνδέεται με τη θεωρία του εποικοδομισμού , ο οποίος προωθεί την ενεργητική οικοδόμηση της γνώσης εκ μέρους του μαθητή βάσει των προϋπαρχουσών γνώσεων και εμπειριών του, αποδίδει σημαντικό ρόλο στην κοινωνική διάδραση και σε όλους τους τύπους λεκτικών ανταλλαγών και επιδιώκει μάθηση με νόημα, μέσω αυθεντικών μαθησιακών δραστηριοτήτων (Φρυδάκη, 2009).

Τεχνικές διδασκαλίας

Στο προτεινόμενο σενάριο εντάσσονται τεχνικές οι οποίες αντλούνται από το μεθοδολογικό ρεπερτόριο του εποικοδομισμού και της διαφοροποιημένης διδασκαλίας (Thomlinson, 2000). Συγκεκριμένα, στην παρέμβαση εμπλέκονται η ομαδοσυνεργατική μάθηση, το παιχνίδι ρόλων, η βιωματική μάθηση, η διερευνητική-ανακαλυπτική μάθηση, η αξιοποίηση των ΤΠΕ ( Χρησιμοποιήθηκαν τα λογισμικά Kidspiration , Crossword labs, Crossword Forge ,Tuxpaint ), η αφήγηση ιστορίας, η Μουσικοκινητική Αγωγή κ. τ. λ . Το σενάριο έχει διαθεματικό χαρακτήρα, δεδομένου ότι αντλεί και προάγει γνώσεις και δεξιότητες, από τις γνωστικές περιοχές της Γλώσσας, της Μελέτης Περιβάλλοντος, των Εικαστικών, της Πληροφορικής , της Μουσικής και της Θεατρικής Αγωγής.

Βιβλιογραφία

- Η διδασκαλία στην τομή της νεωτερικής και της μετανεωτερικής σκέψης , Φρυδάκη, Ε. Αθήνα, Κριτική (2009)

-. Σημειώσεις για το μάθημα «Διαφοροποίηση της διδασκαλίας σε μεικτές τάξεις» Δημητριάδου, Α , Φλώρινα ΠΤΔΕ (2014)

- Εποικοδόμηση και Διαφοροποίηση Διδασκαλίας-Μάθησης σε τάξεις μικτής ικανότητας Κουτσελίνη-Ιωαννίδου, Μ. ,Λευκωσία

(2008)

- Reconcilable differences? Standards-based teaching and Differentiation, The Educational Leadership, Tomlinson, C.A.

,58 (1), (2000)

- Μουσικοκινητική αγωγή ,Παπαδημητρίου Ελευθερία Εκδόσεις ΙΙΕΚ Δέλτα Θεσσαλονίκη 2011

- Οδηγός Προγραμμάτων Αγωγής Υγείας , Αθανασίου Κ. Φροσύνης Α. Χατζηνικολάου Σ. Λαμπής Σταύρος , Νομαρχία

Θεσσαλονίκης

- Ούτε καλύτερος, ούτε χειρότερος… απλά διαφορετικός! Τριλίβα Σ. Αναγνωστοπούλου Χατζηνικολάου Σ. Εκδόσεις Gutenberg 2008

- Το δάσος Ένα Φανταστικό Οικοσύστημα Εκδόσεις Το ποντίκι Αθήνα 2010

- Έλα να χτίσουμε μαζί το χαρακτήρα σου , Μαρτζ Ίτον Χίγκαρτ Εκδόσεις Ελληνικά γράμματα Αθήνα 2006

-Το συνέδριο των ζώων Α΄ και Β’ τόμος ,Βλαχοπούλου Στέλλα, Εκδόσεις Εστία Αθήνα 1996

- Ευροζωϊκή κοινότητα ,Ζαραμπούκα Σοφία, Εκδόσεις Πατάκη 1992

- Στο δάσος, Ζαραμπούκα Σοφία, Εκδόσεις Κέδρος Αθήνα 2012

- Φίλοι φως φανάρι, Αλεξοπούλου-Πετράκη Φραντζέσκα, Εκδόσεις Παπαδόπουλος Αθήνα 2005

- Μια άλλη μέρα θα κερδίσεις εσύ!, Μαρία Παπαγιάννη, Εκδόσεις Πατάκη Αθήνα 2013

- Εφτά χρωματιστοί ιππότες- Παραμύθι για τη διαφορετικότητα, Ποχόλ Πόνς Ε. & Γκονθάλεθ Ι.Λ., Μάθετε στα παιδιά σας 20 αξίες της ζωής, Άγκυρα Αθήνα 2003

ΦΑΣΕΙΣ

1η ΦΑΣΗ : Α' . ΑΦΗΓΗΣΗ - ΦΙΛΑΝΑΓΝΩΣΙΑ

Χρονική Διάρκεια: 40 λεπτά της ώρας

Χώρος Διεξαγωγής: Σχολική τάξη

Αριθμός φύλλων εργασίας: 2

ΠΑΡΑΜΥΘΙ ΧΩΡΙΣ ΣΥΝΟΡΑ

ΕΦΤΑ ΧΡΩΜΑΤΙΣΤΟΙ ΙΠΠΟΤΕΣ

A. ΑΦΗΓΗΣΗ - ΦΙΛΑΝΑΓΝΩΣΙΑ

Διαβάζουμε μαζί με τα παιδιά το " Παραμύθι χωρίς Σύνορα " (20 λεπτά) . Η αφήγηση μαζί με την ενεργητική ακρόαση αποτελούν μια συντροφική πράξη , μια σημαντική μορφή επικοινωνίας και είναι ένα σπουδαίο εργαλείο ψυχαγωγίας και μάθησης. Ο τρόπος εκφώνησης, οι χειρονομίες και η μιμητική αποτελούν τα μορφοποιητικά μέσα της αφήγησης. Πέρα από τη σωστή χρήση του προφορικού λόγου με σκοπό επικοινωνιακό, προσφέρει απεριόριστες δυνατότητες για πειραματισμούς- αυτοσχεδιασμούς, λεκτικούς, ρυθμικούς, μουσικούς κ.α. Σημαντικά θέματα για την αφήγηση είναι :

1. Η ΑΝΑΠΝΟΗ ΚΑΙ Η ΑΡΘΡΩΣΗ

Ασκήσεις αναπνοής και άρθρωσης: Στόχος τους είναι να κατανοήσουν οι μαθητές τα τρία στάδια της αναπνοής (εισπνοή, συγκράτηση, εκπνοή), τα είδη της (θωρακική, διαφραγματική, κοιλιακή, πλάγια) και να μπορούν να την ελέγχουν σε καταστάσεις έντασης, χαλάρωσης, συγκέντρωσης, κλπ. Ο έλεγχος της αναπνοής παίζει σημαντικό ρόλο στο τραγούδι και γενικά στη φωνητική αγωγή των παιδιών. Επίσης πρέπει να βιώσουν ότι η άρθρωση κάθε ήχου εξαρτάται από την αναπνοή και την κινητικότητα του στόματος.

Εκτός από τις κατευθυνόμενες ασκήσεις αναπνοής, ο εκπαιδευτικός μπορεί λεκτικά να δημιουργεί φανταστικές εικόνες στους μαθητές και να τους προτρέπει σε κάθε περίπτωση να χρησιμοποιήσουν ανάλογα την αναπνοή τους (π.χ. ανεβαίνουμε μια βουνοπλαγιά, τρέχουμε να προλάβουμε το λεωφορείο, ετοιμαζόμαστε να κάνουμε βουτιά, ξεφεύγουμε από έναν κίνδυνο, βρισκόμαστε ξαφνικά σε ένα καθαρό και δροσερό περιβάλλον, κλπ.).

2. ΒΙΩΜΑΤΙΚΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ - ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΑΝΑΠΝΟΗΣ - ΑΡΘΡΩΣΗΣ

Eνδεικτικά παίζουμε ένα από τα παρακάτω παιχνίδια και μία άσκηση αναπνοής (20 λεπτά) :

Π.χ Το Μπαλόνι: Το πάνω μέρος του σώματος μας είναι ένα μπαλόνι που το φουσκώνουμε (εισπνέοντας από τη μύτη) και στη συνέχεια το ξεφουσκώνουμε από τη μύτη ή το στόμα. Ο στόχος μας είναι η συνειδητοποίηση εισπνοής - εκπνοής, ρινική, γεμάτη εισπνοή και ελεγχόμενη ήρεμη εκπνοή. Η παραλλαγή που μπορεί να γίνει είναι η εξής : Η εισπνοή γίνεται όπως αναφέραμε και η εκπνοή γίνεται απότομα από το στόμα, σαν να αφήσαμε το στόμιο του μπαλονιού ελεύθερο και ανοιχτό.

Εναλλακτικά μπορούμε να επιλέξουμε κι ένα από τα παρακάτω :

Αρώματα: Τα παιδιά μιμούνται πως μυρίζουν το άρωμα. Κάποιου λουλουδιού που τους αρέσει, ή μιας κολόνιας ή ακόμα και τη μυρωδιά του αγαπημένου τους φαγητού κ. λ. π. Ο στόχος μας είναι η ρινική και γεμάτη εισπνοή.

Το Βιβλίο: Τα παιδιά ξαπλώνουν ανάσκελα και βάζουν ένα βιβλίο στο στομάχι τους. Αναπνέουν ήρεμα, όπως όταν κοιμούνται και στη συνέχεια όπως όταν λαχανιάζουν. Παρατηρούν ανεβοκατέβασμα του βιβλίου τους και συζητούν για τη διαφορά ανάμεσα στην ήρεμη και στη λαχανιασμένη αναπνοή. Ο στόχος είναι η συνειδητοποίηση των διαφορετικών ειδών της αναπνοής.

Πειραματισμοί Χρώματος Φωνής: Προσπαθούμε να πούμε λέξεις ή φράσεις χρησιμοποιώντας διαφορετικό χρώμα στη φωνή Π. χ λέω τη λέξη «Γιατί» ή τη φράση «Τι κάνεις» άχρωμα, με ενδιαφέρον, με οργή, με απελπισία, με περιέργεια, με φόβο κ .α .

Τα Κεριά: Ο-η παιδαγωγός κρατάει ένα αναμμένο κερί. Τα παιδιά στέκονται σε απόσταση περίπου μισού μέτρου και φυσούν, έτσι ώστε η φλόγα να μην σβήσει, αλλά να τρεμοπαίζει. Το παιχνίδι παίζεται με μικρές ομάδες παιδιών. Ο στόχος μας είναι ο έλεγχος της εκπνοής και η ήρεμη-συνεχόμενη εκπνοή. Στη συνέχεια η/ο παιδαγωγός ανάβει πολλά κεριά τοποθετώντας τα στη σειρά. Καλεί τα παιδιά να σβήσουν τα κεριά γρήγορα, φυσώντας το ένα μετά το άλλο. Ο στόχος είναι η σύντομη απότομη αναπνοή και η ενδυνάμωση του διαφράγματος.

Μίμηση Φυσικών και Τεχνικών Ήχων: Συμβάλλουν στην ενεργοποίηση και καλλιέργεια των φωνητικών δυνατοτήτων των μαθητών (π.χ. αέρας, πόρτα που τρίζει, αυτοκίνητο που τρέχει, κλπ.), καθώς και φωνές ζώων (ιδιαίτερα για τις μικρότερες ηλικίες μαθητών). Μπορεί να γίνει και ενεργητική ακρόαση με το μάντεμα των ήχων.

Υπάρχουν πολλές ειδικές δραστηριότητες ανάπτυξης προφορικού λόγου και ενεργητικής ακρόασης μέσα από παιχνίδια: Επιλέγω την πρώτη :

Χρήση εικόνων - Εικονογράφηση: Αποτελεί σημαντική δραστηριότητα για την κινητοποίηση των μαθητών σε προφορική συζήτηση. Μπορεί να γίνει η χρήση του λογισμικού Kidspiration για ψηφιακή επεξεργασία. Με την επεξεργασία των εικόνων αφηγούνται την ιστορία, αλλάζουν το τέλος ή την αρχή κ . α.

Εναλλακτικά :

Ετοιμάζομαι για ταξίδι: Κάθε παιδί «βάζει» λέγοντας ένα αντικείμενο στη βαλίτσα. Το επόμενο παιδί επαναλαμβάνει και προσθέτει και το δικό του . Δίνεται προσοχή στην επαναλαμβανόμενη σχηματιζόμενη σειρά λέξεων π . χ καπέλο, γυαλιά, παντόφλες κ .τ .λ
Ο κύκλος του παραμυθιού: Επιλέγουμε ένα γνωστό παραμύθι και τα παιδιά το «κτίζουν» πρόταση με πρόταση. Για τη διευκόλυνση της αναδιήγησης χρησιμοποιούμε χαρτόνια με λέξεις κλειδιά, επιρρήματα, συνδέσμους κ.α. Χρήση μαγικής πέτρας για σκέψη και νήμα για επικοινωνία.
Κύκλος του κουτσομπολιού: Ο εκπαιδευτικός σε ρόλο μπορεί να διαδώσει στους συμμετέχοντας κάποια φήμη που αφορά τη ζωή των προσώπων του δράματος. Καθώς οι φήμες μεταδίδονται στην ομάδα, μπορούν να πάρουν υπερβολικές διαστάσεις. Με την τεχνική αυτή εισάγει ο εκπαιδευτικό δραματική ένταση στο Δράμα.
Ο κύκλος της συζήτησης: Κάθονται σε κύκλο και αναφέρουν απόψεις σχετικά με κάποιο θέμα σε κάθε ενότητα του παραμυθιού ή από την οπτική γωνία του κάθε ήρωα. Χρησιμοποιούν αιτιολογικές προτάσεις και σέβονται του κανόνες της σωστής συζήτησης.

3. ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΦΙΛΑΝΑΓΝΩΣΙΑΣ - ΑΝΑΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΕΜΨΥΧΩΣΕΙΣ

Ιδιαίτερα οι μικροί αναγνώστες, μέσω φιλαναγνωστικών δράσεων, συναντούν τη γοητεία της ανακάλυψης της γνώσης, την υπέροχη γεύση των λογοτεχνικών κειμένων, τη δημιουργική γραφή και κυρίως τη χαμένη αίσθηση της χαράς του παιχνιδιού και της δημιουργίας. Τα βιβλία που μπορούν να διαβαστούν στην τάξη και έχουν σχέση με την ιστορία των ηρώων και τις έννοιες διαφορετικότητα, συλλογικότητα, ομαδικότητα, συνεργασία ήταν αρκετά. Ενδεικτικά και εναλλακτικά και ως παράλληλα παραμύθια :

Το συνέδριο των ζώων Α΄ και Β’ τόμος της Βλαχοπούλου Στέλλας, Εκδόσεις Εστία
Ευρωπαϊκή κοινότητα της Ζαραμπούκα Σοφίας, Εκδόσεις Πατάκη 1996
Στο δάσος της Ζαραμπούκα Σοφίας, Εκδόσεις Κέδρος
Φίλοι φως φανάρι της Αλεξοπούλου-Πετράκη Φραντζέσκα, Εκδόσεις Παπαδόπουλος
Ο λύκος Ζαχαρίας θέλει να είναι πάντα πρώτος της Lallemand Orianne, Εκδόσεις Παπαδόπουλος
Εγώ είμαι αρχηγός της Μαρίας Ιορδανίδου, Εκδόσεις Διάπλους 2011

Στην παρούσα φάση χρησιμοποιήθηκαν τα λογισμικά Kidspiration και Crossword Forge .

Δομικά - Διαδραστικά στοιχεία:

1. ΒΡΙΣΚΩ ΤΗ ΣΩΣΤΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗ (ΒΛ. ΠΛΑΤΦΟΡΜΑ ΑΙΣΩΠΟΣ)

2. ΓΡΑΨΕ ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΖΩΑΚΙΑ - KINDSPIRATION

3. ΣΤΑΥΡΟΛΕΞΟ - ΟΙ ΗΡΩΕΣ (CROSSWORD FORCE)

2η ΦΑΣΗ - Β'. ΜΟΥΣΙΚΗ ΑΚΡΟΑΣΗ - ΜΟΥΣΙΚΟΚΙΝΗΤΙΚΗ

Χρονική Διάρκεια: 40 λεπτά της ώρας

Χώρος Διεξαγωγής: Σχολική τάξη και αυλή - Γυμναστήριο

Αριθμός φύλλων εργασίας: 1

Ο ΠΕΤΡΟΣ ΚΑΙ Ο ΛΥΚΟΣ

ΜΟΥΣΙΚΗ ΑΚΡΟΑΣΗ

Η μουσική συνδέει τη γλωσσική φόρμα με το νόημα της λέξης και τη χειρονομία. Απλά σχήματα λόγου είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για μελωδικούς αυτοσχεδιασμούς με φωνή και μουσικά όργανα. Προτείνονται δραστηριότητες όπως:

Αυτοσχεδιασμός με ερωτήσεις-απαντήσεις
Μελοποίηση στίχων από μικρά ποιήματα (Γλώσσα - Ανθολόγιο). Μπορούμε να μελοποιήσουμε τους στίχους του κάστορα.
Μουσική ενεργητική ακρόαση (φυσικοί ήχοι - μουσικά έργα)
Ακρόαση μουσικών παραμυθιών
Περιγραφική μουσική
Μουσική σύνθεση - Ηχοϊστορίες
Κατασκευή και χρήση μουσικών οργάνων

1. Μουσική Ενεργητική Ακρόαση:

Επιλέγουμε μέσα από την κλασική μουσική ανθολογία έργα ξένων και Ελλήνων συνθετών με σκοπό την σύγκριση με άλλα μουσικά παραμύθια με ζώα αλλά και τη μουσική επένδυση του θεατρικού παιχνιδιού και της δραματοποίησης. Σκοπό μας η ενεργητική ακρόαση, η φαντασία και η αφύπνιση της ακοής με στόχο την νοητική αναπαράσταση της ιστορίας. Μπορεί φυσικά να προηγηθεί η ακρόαση των φυσικών ήχων από το περιβάλλον και των φωνών των ζώων. Ενδεικτικά μπορούν να χρησιμοποιηθούν τα εξής έργα:

Το καρναβάλι των ζώων Saint-Saens
H θάλασσα C. Debussy
O χορός της Αρκούδας J.E. Elgar
Το πουλί της Φωτιάς Ι.Stravinsky
Ο Πέτρος και ο Λύκος S. Prokofiev
Η μουσική των νερών G.F. Haendel

Λογισμικό Crossword Labs για τον Πέτρο και τον λύκο
https://crosswordlabs.com/view/2018-07-02-38

2. Ακρόαση μουσικών παραμυθιών: Π.χ επιλέγουμε το παρακάτω :

Το Καρναβάλι των Ζώων (20 λεπτά)

Πρόκειται για μια σατιρική και διασκεδαστική σουίτα που έγραψε ο C. Saint Saens για τον εαυτό του και τους φίλους του αποκλειστικά. Εκδόθηκε 30 χρόνια μετά το θάνατο του συνθέτη. «Το Καρναβάλι των ζώων» έχει υπότιτλο «Μεγάλη ζωολογική φαντασία», γράφτηκε το 1886, εκτελείται από ορχήστρα και 2 πιάνα και αποτελείται από 14 μέρη. Έχει σαν περιεχόμενο τα ζώα που βρίσκονταν στην κιβωτό του Νώε και διασώθηκαν από τον κατακλυσμό. Τα παιδιά αναπτύσσουν την ενεργητική ακοή, αναγνωρίζοντας τα όργανα σε συνδυασμό με τα διάφορα ζώα. Παράλληλα καλλιεργείται ο ρυθμός (γρήγορος - αργός) και η κίνηση του σώματος καθώς τα παιδιά συνειδητοποιούν τις κινητικές, και όχι μόνο, διαφορές των ζώων (μίμηση κινήσεων) Το έργο διακρίνεται για το χιούμορ του, τη λεπτή ειρωνεία, και τον αυτοσαρκασμό. Μέσα από αυτή την αντιμετώπιση, τα παιδιά μπορούν να αναπτύξουν την κρίση τους και να ποικίλουν τον τρόπο έκφρασής τους.

3. Αφήγηση με περιγραφική μουσική :

Η ταυτόχρονη αφήγηση και η ακρόαση μουσικής διεγείρει τη φαντασία των παιδιών ,με φυσικό επακόλουθο αργότερα την δραματοποίηση της ιστορίας. Τα παιδιά ακούν ηχογραφημένη περιγραφική μουσική, κατάλληλη ώστε το κείμενο να βοηθά στη συγκέντρωση των παιδιών σε κάτι συγκεκριμένο. Π .χ Η θάλασσα του C. Debussy ή H Μουσική των νερών του G. F.Haendel μπορεί να αξιοποιηθεί στις ενότητες του ναυαγίου και του ταξιδιού των ηρώων στη θάλασσα.

4. Μουσικοκινητική Αγωγή - Βιωματικά παιχνίδια : Π.χ επιλέγουμε :

ΤΟ ΝΑΥΑΓΙΟ (10 λεπτά)

Απλώνουμε στο πάτωμα κομμάτια από εφημερίδες, τόσες όσες είναι και τα παιδιά. Οι εφημερίδες είναι τα «βραχάκια» στη θάλασσα και τα παιδιά ναυαγοί. Βάζουμε μουσική και όση ώρα η μουσική παίζει τα παιδιά κινούνται ελεύθερα στη «θάλασσα». Όταν η μουσική σταματήσει, τα παιδιά πρέπει να ανέβουν σε μία εφημερίδα για να σωθούν από τους φανταστικούς «καρχαρίες» που εμφανίζονται. Κάθε φορά που η μουσική ξεκινά πάλι, οι εφημερίδες - βραχάκια λιγοστεύουν. Οι εφημερίδες που αφαιρούμε τοποθετούνται σε μία μακρινή γωνιά της αίθουσας και σχηματίζουν μία αρκετά μεγάλη επιφάνεια. Όταν πια οι εφημερίδες - βραχάκια που απομένουν στην αίθουσα είναι ελάχιστες, ο εμψυχωτής «σε ρόλο» καλεί τα παιδιά στο νησί που έχει σχηματιστεί με τις εφημερίδες που έχουν αφαιρεθεί. Οι ναυαγοί μας σωθήκανε κι έχουνε βρεθεί σε ένα άγνωστο νησί. Στην αμμουδιά, βρίσκουνε ένα μαγικό κουτί-άδειο αλλά γεμάτο με φανταστικά πράγματα που θα χρειαστούνε σα ναυαγοί. Το κάθε παιδί βγάζει κι από ένα φανταστικό αντικείμενο από το κουτί, το παρουσιάζει και μας εξηγεί πως θα του φανεί χρήσιμο. Η εξερεύνηση του νησιού ξεκινά κι ένας ολόκληρος κόσμος στήνεται με την φαντασία των παιδιών. Μπορεί το μαγικό κουτί να περιέχει ένα ήδη έτοιμο χάρτη με ένα κρυμμένο θησαυρό που θα βοηθήσει τους ναυαγούς να γυρίσουν πίσω. Ή μπορεί να περιέχει ένα γράμμα που θα ζητάει την βοήθεια των ναυαγών.

Εναλλακτικά μπορώ να επιλέξω εκτός από το παιχνίδι " Το ναυάγιο " και :

Ο ΧΟΡΟΣ ΤΟΥ ΚΑΠΕΛΟΥ ( Παιχνίδι προσέγγισης ) : Οι παίκτες κάθονται σε καρέκλες που σχηματίζουν η μία πίσω από την άλλη ένα κλειστό κύκλο. Ένας παίκτης έχει στο κεφάλι του ένα καπέλο. Μόλις αρχίσει η μουσική βγάζει το καπέλο και το φοράει στο κεφάλι του μπροστινού του, ο οποίος συνεχίζει με τον ίδιο τρόπο. Όταν σταματήσει η μουσική, αυτός που φοράει το καπέλο ή το έχει στα χέρια του χάνει και φεύγει από τον κύκλο, παίρνοντας μαζί και την καρέκλα του. Ο παίκτης που θα μείνει ως το τέλος κερδίζει.(Mουσική Ghildren’s games The ball G. Bizet)

ΚΑΘΡΕΦΤΗΣ (Παιχνίδι συγκέντρωσης): Οι μαθητές χωρίζονται σε ζευγάρια και στέκονται ο ένας απέναντι από τον άλλον. Ακολουθώντας το ρυθμό μιας απαλή ς μουσικής π. Χ «Το πρωινό ξύπνημα» από το Peer Gynt του Grieg ο πρώτος παίκτης κάνει ελεύθερες αργές κινήσεις σαν να βρίσκεται μπροστά στον καθρέφτη και ο άλλος ακολουθεί τις κινήσεις αυτές σαν να είναι το είδωλο του πρώτου. Οι ρόλοι ύστερα από λίγο αλλάζουν.

ΠΕΡΙΠΑΤΟΙ ΜΕΤ’ ΕΜΠΟΔΙΩΝ (Παιχνίδι εμπιστοσύνης) : Τα μέλη μιας ομάδας κάνουν τα εμπόδια παίρνοντας μία συγκεκριμένη θέση μέσα στον χώρο όχι πολύ κοντά ο ένας με τον άλλον. Ο παίκτης μετά έχοντας τα μάτια δεμένα θα πρέπει να διασχίσει όλο το χώρο χωρίς να συγκρουσθεί με τα ανθρώπινα εμπόδια. Κάθε φορά που πλησιάζει κάποιον ο παίκτης που κάνει το εμπόδιο εκπέμπει ένα προειδοποιητικό ήχο με το όργανο που διαθέτει. Ο κανόνας είναι: ο παίκτης με τα δεμένα μάτια να μετακινείται συνεχώς. Η παιδαγωγός πρέπει να προσέχει ,ώστε ο παίκτης αυτός να βρίσκεται μέσα στα όρια του χώρου του παιχνιδιού. Αλλάζουμε όλους τους παίκτες στα 3 ή 4 λεπτά.

5. Ηχοϊστορίες - Συνθέτοντας μουσικά το παραμύθι: (10 λεπτά )

Συμμετέχουν όλα τα παιδιά της τάξης καθισμένα κυκλικά στη γωνιά της συζήτησης που έχει οριστεί. Αφού ακούσουν το παραμύθι, σχολιάζουν τους ήχους που μπορούν να αντιπροσωπεύουν τους ήρωες του παραμυθιού. Τα υλικά που θα χρειαστούν είναι αυτοσχέδια μουσικά όργανα ή και ηχογραφημένοι ήχοι. Συζητούν για τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα και τους χαρακτήρες των ηρώων, τις συνθήκες της φωτιάς, του ναυάγιου και επιλέγουν την ηχητική πηγή που θα χρησιμοποιήσουν για να παράγουν τον κάθε ήχο π. χ αναπαριστούν τους ανέμους ή το τιτίβισμα των πουλιών φυσώντας μια σφυρίχτρα, με τις μαράκες αναπαριστούν την μαϊμού που πηδά από δέντρο σε δέντρο, με το ταμπουρίνο τα βαριά βήματα του ελέφαντα κ. λ. π. Ο/Η εκπαιδευτικός επαναλαμβάνει την ιστορία και τα παιδιά εκτελούν τον ήχο που επέλεξαν για καθετί, σταματώντας την αφήγηση στο σημείο που παρεμβάλλεται ο κάθε ήχος ή σαν μουσική υπόκρουση.

6. Χρήση και κατασκευή μουσικών οργάνων:
( Έχει ήδη προηγηθεί στο μάθημα της Μουσικής η κατασκευή τους )

Τα κρουστά κυρίως μουσικά όργανα χρησιμοποιούνται, στις δραματοποιήσεις των παραμυθιών, είτε συνοδεύοντας το ρυθμό, είτε επενδύοντας μουσικά με ήχους των εικόνων που δημιούργησαν τα παιδιά.

Η κατασκευή αυτοσχέδιων μουσικών οργάνων προσφέρει πολλά στο παιδί, και πάνω απ? όλα τη χαρά της δημιουργίας, που για να τη νιώσει δε χρειάζεται ακριβά όργανα ή τέλειες μουσικές γνώσεις. Όταν κατασκευάζουν τα παιδιά ένα μουσικό όργανο, ο καταμερισμός της εργασίας είναι πολύ βασικός. Αναλαμβάνουν να φέρουν κάτι σε πέρας μαζί, επιστρατεύουν γι αυτό το κοινό στόχο όλες τις δεξιότητές τους και μαθαίνουν να συνεργάζονται.

Η βασική ιδέα είναι να εκμεταλλευόμαστε τα υλικά που βρίσκουμε γύρω μας και που συνήθως είναι για πέταμα ή για ανακύκλωση. Υπολείμματα ξύλων, μετάλλων, άδεια κουτιά, κονσέρβες, λάστιχα κ α αποτελούν τη βάση για να γίνουν τα μουσικά μας όργανα. Φυσικά όσο λιγότερα εργαλεία χρησιμοποιούμε τόσο πιο απλές ηχητικές κατασκευές κάνουμε. Όπως είναι κατανοητό, με την κατασκευή μουσικών οργάνων συνδυάζουμε τη μουσική με τα εικαστικά (κατασκευή - χειροτεχνία ).

Ενδεικτικά :

Μαράκες
Ταμπουρίνο
Γκογκ
Ντέφι
Καστανιέτες
Κουδουνάκια

Δομικά - Διαδραστικά στοιχεία:

1. ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΑΥΤΟΣΧΕΔΙΩΝ ΜΟΥΣΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ

2. THE CARNIVAL OF THE ANIMALS - C. SAINT SAENS

3η ΦΑΣΗ - Γ'. ΘΕΑΤΡΙΚΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ - ΔΡΑΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗ

Χρονική Διάρκεια: 40 λεπτά της ώρας

Χώρος Διεξαγωγής: Σχολική τάξη και αυλή - Γυμναστήριο

Αριθμός φύλλων εργασίας: 1

ΟΙ ΜΑΣΚΕΣ

ΘΕΑΤΡΙΚΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ - ΔΡΑΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗ - ΠΑΝΤΟΜΙΜΑ

Η 3η Φάση περιλαμβάνει τη δραματοποίηση του παραμυθιού και το παιχνίδι ρόλων από τους μαθητές των σημαντικότερων σκηνών (20 λεπτά). Χρειάζεται βέβαια να γνωρίζουμε τα εξής :

1. Θεατρικό Παιχνίδι : Είναι μια ιδιαίτερη μορφή παιχνιδιού στην οποία χρησιμοποιούνται με τρόπο πιο ελεύθερο και δημιουργικό στοιχεία και τεχνικές του θεάτρου. Αποτελεί το σημείο συνάντησης θεάτρου και παιχνιδιού και συμπεριλαμβάνει όλα τα είδη του παιχνιδιού προσποίησης δηλαδή το παιχνίδι ρόλων (play role), το φανταστικό παιχνίδι (fantasy play), το παιχνίδι προσωποποίησης, το διερευνητικό, το κοινωνιοδραματικό (sociodramatic play) και το συμβολικό παιχνίδι (Mellou, 1995).

Αποτελείται από 4 στάδια:

Αισθησιοκινητικές Δραστηριότητες: απελευθέρωση και συγκρότηση ομάδας κ.α.
Το παιχνίδι των ρόλων: δοκιμή διάφορων ρόλων ατομικών ή ομαδικών, σύντομοι διάλογοι κ.α.
Θεατρικό Δρώμενο: Δημιουργία σκηνικού χώρου, ποικιλία αυτοσχεδιασμών κ.α.
Ανάλυση: συζήτηση σχετικά με το δρώμενο κ.α.

2. Δραματοποίηση : Έχουμε όταν καλούμαστε να παρουσιάσουμε ένα δρώμενο που βασίζεται σε ένα δομημένο υπάρχον κείμενο (πεζό, ποίημα, παραμύθι, τραγούδι κ.τ.λ.). Δραματοποίηση επίσης έχουμε όταν καλούμαστε να παρουσιάσουμε ένα δρώμενο που βασίζεται σε μια ιστορία ή ιδέα που προέκυψε από τα ίδια τα παιδιά ή τον εκπαιδευτικό χωρίς κατ? ανάγκη να υπάρχει γραπτό κείμενο. Έτσι:

Επεξεργαζόμαστε το θέμα και το κείμενο της κάθε ενότητας με σκοπό τη δραματοποίησή του.
Μαθαίνουμε με τα παιδιά το λογοτεχνικό κείμενο, το θέμα, την εικόνα, το συμβάν και οτιδήποτε άλλο μπορεί να δραματοποιηθεί στη τάξη. Στη συνέχεια, εντοπίζουμε τα δραματικά στοιχεία και διακρίνουμε τις σκηνικές ενότητες στην εξέλιξή τους.
Ορίζουμε κεντρικά σημεία για αυτοσχεδιασμό και προσεγγίζουμε τα θέματα και τις καταστάσεις. Στη συνέχεια αναπτύσσουμε περισσότερες σκηνές αυτοσχεδιασμού και οδηγούμαστε σε σύνθεση. Ο διάλογος μπορεί να προκύπτει αβίαστα από τη δράση (δημιουργικότητα και φαντασία).

Μια άλλη μορφή αφήγησης που δίνει μεγαλύτερες ευκαιρίες συμμετοχής στους μαθητές είναι η δραματοποιημένη αφήγηση. Ο εκπαιδευτικός (ή κάποιοι μαθητές) αφηγείται μια γνωστή ή επινοημένη ιστορία και οι μαθητές αναπαριστούν τα γεγονότα της χρησιμοποιώντας περισσότερο παντομίμα και λιγότερο το λόγο τους (Παπαδόπουλος, 2010). Η τεχνική αυτή απαιτεί τη συγκέντρωση και την προσοχή των μαθητών, ώστε οι κινήσεις τους να συμβαδίζουν με το περιεχόμενο και το ρυθμός της αφήγησης. Παράλληλα, τους ενεργοποιεί τη φαντασία και τους προσφέρει τα δυνατότητα να ζωντανεύουν, να εμπλουτίζουν και να μεγεθύνουν τα αφηγούμενα γεγονότα.

Στην Παντομίμα παρουσιάζουμε κάτι χωρίς να χρησιμοποιούμαι το λόγο, δίνοντας έμφαση στην κίνηση, στις χειρονομίες και στην έκφραση του προσώπου. Επίσης γίνεται χρήση φανταστικών αντικειμένων. Συχνά η παντομίμα ταυτίζεται με τη μιμική. Πρόκειται όμως, για δύο διαφορετικά είδη καθώς στη μιμική δίνεται έμφαση στην έκφραση του προσώπου και δευτερευόντως, στη σωματική έκφραση, ενώ στην παντομίμα έχουμε συμμετοχή όλου του σώματος (Κουρετζής, 1991). Παρά τη σημαντική αυτή διαφορά τους ως τέχνες, και οι δύο αποτελούν μη λεκτικούς τρόπους έκφρασης βιωμάτων, σκέψεων, παρορμήσεων και συναισθημάτων χρησιμοποιώντας το σώμα, την αίσθηση και τη φαντασία.

3. Βιωματικές ασκήσεις και παιχνίδια προετοιμασίας για τη δραματοποίηση του παραμυθιού (20 λεπτά) :

Μπορούν να γίνουν κάποιες ασκήσεις για την προετοιμασία των παιδιών για θεατρικότητα και δραματοποίηση. Όπως:

Χτίζουμε τους χαρακτήρες

Καθόμαστε όλοι στον κύκλο και με τη βοήθεια της παιδαγωγού διαμορφώνουμε τον χαρακτήρα του κάθε ζώου, τονίζοντας τη διαφορετικότητα, τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των πρωταγωνιστών του παραμυθιού.

Απελευθερώνουμε τη σωματική έκφραση και αναπτύσσουμε το ομαδικό πνεύμα

Προσπαθούμε να μιμηθούμε τα ζώα του παραμυθιού, τις φωνές και τις κινήσεις τους. Με τη βοήθεια της δασκάλας προσομοιώνουμε τη βάρκα, το ναυάγιο κ.α. Με το ομαδικό θεατρικό παιχνίδι αποκτάμε συνοχή ως ομάδα, αφήνουμε ελεύθερο τον εαυτό μας να κινηθεί στο χώρο και στο χρόνο και εξασκούμαστε στην ομαδική συνεργασία όλων των μελών της ομάδας.

Παιχνίδια εμπιστοσύνης

Η οικοδόμηση της εμπιστοσύνης ανάμεσα στους μαθητές είναι σημαντική για την απελευθέρωσή τους και δημιουργεί τις απαραίτητες προϋποθέσεις για συνεργασία και ομαδική δημιουργία. Τα παιχνίδια αυτά αναπτύσσουν τις απαραίτητες συνενοχές για τη λειτουργία της ομάδας. Για τα μικρότερα παιδιά προσφέρονται τα παιχνίδια «οδηγώ τον τυφλό» και «ο κυνηγός».

Εμπιστοσύνη στους άλλους

Γινόμαστε μικρότερες ομάδες και ένα μέλος της κάθε ομάδας μπαίνει στη μέση. Αυτός που είναι στη μέση υποδύεται π .χ το φίδι μέσα στη βάρκα και όλοι γύρω να είναι τα κύματα. Σκοπός του παιχνιδιού είναι να αφεθεί αυτός που είναι κεντρικός ήρωας στα χέρια των μελών της υπόλοιπης ομάδας, να τους εμπιστευθεί. Αλλά και τα υπόλοιπα μέλη να νιώσουν υπεύθυνα για κάποιον.

Παιχνίδια επαφής

Η επαφή στα πλαίσια του θεατρικού παιχνιδιού γίνεται με το σώμα ή με τις αισθήσεις. Σε όλες τις περιπτώσεις θεωρείται σημαντική καθώς συντελεί στην ανάπτυξη συναισθηματικών σχέσεων μεταξύ των μαθητών στα πλαίσια της ομάδας και στην αβίαστη συμμετοχή τους σε κάθε είδους ψυχοκινητικές δράσεις. Στα παιχνίδια επαφής ο εκπαιδευτικός προσπαθεί να ενεργοποιήσει και να αξιοποιήσει όσο το δυνατό περισσότερες από τις αισθήσεις των παιδιών (αφή, όραση, ακοή).Εκτός από τις δραστηριότητες που αναφέρονται στο Π.Σ., προτείνεται ακόμα και το παιχνίδι της «τυφλόμυγας», επειδή βοηθάει τους μαθητές να έχουν λιγότερες αναστολές στο άγγιγμα των άλλων. Με τον τρόπο αυτό μπορούν να συμμετέχουν πιο ενεργά ακόμα και οι πιο συνεσταλμένοι μαθητές.

Εστιάζουμε την προσοχή της αισθήσεις μας

Κάποιος από τις επιμέρους ομάδες γίνεται ο καρχαρίας και οι υπόλοιποι τα ζώα στη βάρκα, προσπαθούν να του ξεφύγουν. Ο καρχαρίας έχει δεμένα τα μάτια του και προσπαθεί να επικοινωνήσει με τις αισθήσεις του. Πρόκειται για μια παραλλαγή του παιχνιδιού «τυφλόμυγα».

Καθοδηγούμενη φαντασία

Τα παιδιά περπατούν στο κύκλο το ένα πίσω από το άλλο ακούγοντας την ενότητα της φωτιάς. Στην αρχή κανένας δε μιλάει και δεν αγγίζει τον άλλο, ώσπου ξεσπάει μια φοβερή πυρκαγιά και τρέχουν να σωθούν.

Δομικά - Διαδραστικά στοιχεία:

1. ΔΡΑΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗ ΠΑΡΑΜΥΘΙΟΥ

2. ΘΕΑΤΡΙΚΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ

4η ΦΑΣΗ - Δ'. ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ

Χρονική Διάρκεια: 30 λεπτά της ώρας

Χώρος Διεξαγωγής: Σχολική τάξη

ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ

Οι πρόσφατες νευροεπιστημονικές ανακαλύψεις γύρω από τα συναισθήματα και αναδεικνύουν τους παράγοντες που καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό την ευημερία των ατόμων. Οι παράγοντες αυτοί που συγκροτούν ένα εντελώς διαφορετικό είδος ευφυΐας: τη συναισθηματική νοημοσύνη είναι :

η αυτοεπίγνωση
ο έλεγχος των παρορμήσεων
η επιμονή
ο ζήλος και η αυτοενεργοποίηση
η ενσυναίσθηση και η κοινωνική προσαρμοστικότητα
ο αλτρουισμός και η συμπόνια

H συναισθηματική νοημοσύνη ή νοημοσύνη της καρδιάς αντιπροσωπεύει μια νέα αντίληψη επιτυχίας και ένα σπουδαίο σχέδιο ζωής. Είναι το κύριο χαρακτηριστικό των ανθρώπων που διαπρέπουν στην κοινωνική σφαίρα, οικοδομούν υγιείς διαπροσωπικές σχέσεις, πετυχαίνουν στο χώρο της εργασίας

Δραστηριότητες (15 λεπτά ) :

Καταιγισμός ιδεών : Σε κάθε ενότητα του παραμυθιού κάθε ομάδα αναλαμβάνει να γράψει σε χαρτί λέξεις και φράσεις που έρχονται στο νου γρήγορα στο άκουσμα των λέξεων «φιλία», «ομάδα» κ . α
Βιβλίο: Μέσα στην τάξη προσπαθήσαμε να κατανοήσουμε επίσης τις λέξεις και τις έννοιες του παραμυθιού δουλεύοντας το βιβλίο «Έλα να χτίσουμε μαζί το χαρακτήρα σου» του Μαρτζ Ίτον Χίγκαρτ που μιλάει για την απόκτηση της συναισθηματικής νοημοσύνης των παιδιών με δημιουργικές δραστηριότητες και συγκεντρωθήκαμε περισσότερο στις ιδέες και στην έκφραση, δίνοντας προσοχή στο να προστατέψουμε το παιδί από τα «δύσκολα» συναισθήματα και να ενισχύσουμε τα θετικά στοιχεία του χαρακτήρα τους. Πιστεύω κατά ένα τρόπο ότι αποκτήσανε ουσιαστικές αξίες ,τις οποίες ελπίζουμε να διατηρηθούν για την υπόλοιπη ζωή τους. Τέλος οι έννοιες φιλία, διαφορετικότητα, ομαδικότητα, συνεργασία και άλλες πολλές χρησιμοποιήθηκαν για να σχηματίσουμε το δέντρο της φιλίας.

ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΟ ΒΙΩΜΑΤΙΚΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗΣ

Δραματοποίηση παραμυθιού για τη διαφορετικότητα (εκτός από το Παραμύθι χωρίς Σύνορα ):

Εφτά χρωματιστοί ιππότες

Ποχόλ Πόνς Ε. & Γκονθάλεθ Ι.Λ., (2003), (μτφρ. Βερίνα Χωρεάνθη), Μάθετε στα παιδιά σας 20 αξίες της ζωής, Άγκυρα

Ευαισθητοποίηση για τα είδη των άγριων φυτών και ζώων ( 15 λεπτά)

Τα παιδιά γνωρίζουν και ενημερώνονται για την άγρια ζωή και για τις δράσεις του ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ (ελληνική περιβαλλοντική οργάνωση στις περιοχές της Πίνδου, του Γράμμου, της Ροδόπης, του Βόρα, του Βέρνου και του Βαρνούντα). Σκοπός της να προστατέψει την άγρια ζωή και το φυσικό περιβάλλον των Βαλκανίων.
Μαθαίνουν για το πιο απειλούμενο χερσαίο θηλαστικό της Ευρώπης, την καφέ αρκούδα και τα δάση που κατοικεί. Επίσης για το άγριο θηλαστικό τον λύκο που ζει σε αγέλες και έχει πλέον εξαφανιστεί σε 14 χώρες της Ευρώπης, όπως και για άλλα απειλούμενα είδη ζώων και πουλιών.
Δημιουργούν ομαδικά ένα βιβλίο με πληροφορίες για τα είδη των ζώων που απειλούνται και το εικονογράφησαν με δικές τους ζωγραφιές.
Γράφουν κανόνες για την προστασία του δάσους με στόχο την ευαισθητοποίηση και την οικολογική συνείδηση.

Δομικά - Διαδραστικά στοιχεία:

1. FANTASIA 2000 - CARNIVAL FINALE FLAMINGOS

2. ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΤΗΤΑ - ΙΣΟΤΗΤΑ